December 2017

Afgelopen oktober zijn we met een grotere groep naar Sierra Leone geweest. De eerste week waren Wim Klein Poelhuis, Berend Schaeffner, Janneke van Lith-Verhoeven (oogarts in het TweeSteden ziekenhuis in Tilburg) en haar echtgenoot Yannick van Lith samen gegaan. De tweede week gingen Wim en Berend weer naar huis en kwamen Bert en Beppie. Janneke heeft zich met name bezig gehouden met de oog zorg, terwijl Yannick ook mee geweest is met bezoeken van onze andere projecten, zoals de medische posten, landbouw, microkredieten etc. Janneke heeft van haar ervaringen een verslag geschreven

Verslag Janneke van Lith-Verhoeven:

“4 oktober was het dan eindelijk zover. Samen met Wim, Berend en mijn echtgenoot Yannick, vertrokken we naar Sierra Leone. Het doel van de reis voor mij was om kennis te maken met het land, de 2 ziekenhuizen te bezoeken in Lunsar en Kissy (Freetown) en daar  ook de ziekenhuisstaf  te ontmoeten. Ook zou ik operatietrainingen krijgen samen met dr. Moges Teshome. Hij is de enige oogarts werkzaam in Sierra Leone en heeft al meer dan 30 jaar ervaring als oogarts in Afrika. In Sierra Leone wordt staar geopereerd d.m.v. MSICS (manual small incision cataract surgery), de lens wordt dan in zijn geheel verwijderd, deze techniek is eigenlijk vooral geschikt voor rijpe staar. Patiënten worden hiermee pas in een heel laat stadium geopereerd, maar in Sierra Leone komen de meeste patiënten momenteel ook pas in een laat stadium naar het ziekenhuis.

In NL wordt een moderne techniek gebruikt en deze wordt in een vroeger stadium van de staarvorming ingezet. De snede is hierbij veel kleiner.

Maar terug naar onze aankomst in Sierra Leone. We werden opgehaald op de luchthaven door Joseph met de ambulance van Lunsar, oogziekenhuis. Die bracht ons in een kleine 2 uur naar Lunsar. Daar werden we verwelkomd door David Wanka en Maria had een heerlijke maaltijd voor ons bereid. We sliepen in het oude huis van Dr. Mattia, de voormalige oogarts. De 2 dagen erna hebben we kennis gemaakt met de ziekenhuisstaf, een rondleiding gekregen door het ziekenhuis en de omgeving. Ook heb ik 2 operatie sessies meegedaan met de staarverpleegkundige  Isatu Sesay. In Sierra Leone zijn meerdere staarverpleegkundigen  actief. Zij zijn in eerste instantie gewoon verpleegkundigen, doen daarna een 2-jarige opleiding tot oogverpleegkundige en vervolgens doen ze (in Gambia of Ghana) een opleiding tot staarverpleegkundige. Ze zijn na deze opleiding in staat MSICS te doen, en andere kleine ingrepen.

“Voor het Lunsar oog ziekenhuis”

De hele gang van zaken is zo anders dan in NL, de opstelling en apparatuur op de poli en OK, hygiëne, logistiek, omgang met patiënten etc. Ik keek mijn ogen uit. Het was meteen ook duidelijk dat de ziektebeelden van de patiënten hier over het algemeen ernstig zijn. Veel trauma’s, rijpe staar, ernstige glaucoom en ook ernstige uveitis (oogvochtontsteking) patiënten. In NL zijn wij gewend snel aanvullende diagnostiek te doen, maar helaas zijn de mogelijkheden in Sierra Leone zeer beperkt voor deze groep.

We hebben tijdens de ochtend bijeenkomst ook onze dank kunnen tonen, voor de gastvrijheid en we hebben 2 grote koffers met brilmonturen (verzameld door Bert en Beppie) en veel leesbrillen, lenzen , operatiemateriaal etc. kunnen overhandigen aan het ziekenhuis in Lunsar.

Na 2 indrukwekkende dagen namen we afscheid van Lunsar en brachten we 2 dagen in hotel Companero door, waar we veel discussies hadden met elkaar, waardoor we langzaam steeds meer begrepen van het land, zijn inwoners, de politiek, het gezondheidssysteem etc.

“In het Companero hotel”

Maandag ochtend vertrokken Yannick en ik naar Kissy Hospital, terwijl Wim en Berend weer naar Lunsar gingen om daar een cursus te geven aan oogverpleegkundigen.

Ik heb in de 1,5 week in Kissy vooral veel met dr. Moges meegelopen en met 2 oogverpleegkundigen Zeynep en Agnes. Ook hier dezelfde ervaringen als in Lunsar. Veel ernstige ziektebeelden, rijpe staar, traumatische staar, netvliesloslating, ernstige oogkastumoren etc. De logistiek was wel beter dan in Lunsar, maar ik vond het vooral schrijnend te zien, dat de omgang met patiënten vooral draait om de kosten van de ingreep. Het zou beter zijn, als dit niet door de artsen besproken zou worden, zodat zij meer tijd hebben om uit te leggen, wat patiënten hebben, wat eraan gedaan kan worden etc.

Met dr. Moges heb ik meerdere ingrepen kunnen doen. Mij werd wel duidelijk, dat de MSICS ook een ingreep is, die veel ervaring vereist om de ingreep goed uit te voeren.

In ieder geval is er nog heel veel werk te verrichten om de oog zorg in Sierra Leone te verbeteren. De FAD doet enorm goed werk, door de patiënten, die de staaroperatie niet kunnen betalen, te vergoeden, zowel in Lunsar als Kissy.

Ik blijf graag betrokken bij de discussies en plannen van de strategie, hoe de FAD de oog zorg in Sierra Leone het beste zou kunnen verbeteren.

Graag wil ik de FAD danken, dat ze mij de mogelijkheid hebben gegeven, kennis te maken met Sierra Leone en me te verdiepen in de oog zorg. Mijn echtgenoot heeft mij vergezeld en voor hem is het ook een zeer indrukwekkende ervaring geweest in alle opzichten. Hij heeft Sierra Leone ook in zijn hart gesloten en zal in de toekomst zich zeker blijven inzetten om van betekenis te kunnen zijn voor dit land. Ook hebben we genoten van het gezelschap van Bert en Beppie, wat de hele ervaring nog mooier heeft gemaakt.”

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Inmiddels zijn er plannen om volgend jaar met nog een andere oogarts naar Sierra Leone te gaan en  komen er, mede dankzij de input van Janneke  volop gesprekken hoe we verder gaan met het ondersteunen van de oog zorg in Sierra Leone.